Wielki Upust to ceglany jaz u ujścia Liwy do Nogatu. Został wybudowany w 1852 roku, w korpusie wału przeciwpowodziowego. Powstał jako część większego założenia, mającego na celu skierowanie większej ilości wody do Wisły (kosztem Nogatu) oraz zabezpieczenie Żuław Elbląskich przed powodziami. Składało się ono z przekopu Nogatu wraz z jazem ( koło wsi Piekło), oraz systemu wałów przeciwpowodziowych.Na początek istotne wyjaśnienie. Zaliczyłem Wielki Upust do kategorii "obiekty hydrotechniczne nieczynne", bo nieczynna jest śluza. Jednak jej wrota są stale otwarte i zapewniają swobodny przepływ wody, dzięki czemu przez Wielki Upust można przepłynąć z Nogatu na Liwę lub odwrotnie.
Wielki Upust to ceglany jaz u ujścia Liwy do Nogatu. Został wybudowany w 1852 roku, w korpusie wału przeciwpowodziowego. Powstał jako część większego założenia, mającego na celu skierowanie większej ilości wody do Wisły (kosztem Nogatu) oraz zabezpieczenie Żuław Elbląskich przed powodziami. Składało się ono z przekopu Nogatu wraz z jazem (4km na północ, koło wsi Piekło), oraz systemu wałów przeciwpowodziowych.
Wieki Upust został wzniesiony w celu uzyskania kontroli nad poziomem wody w Nogacie, poprzez regulację odpływu z Liwy. Posiada dwa przepusty w formie sklepionych tuneli, na których znajdują się obecnie stalowe wrota przeciwpowodziowe. Po podwyższeniu wałów wiślanych w 1879 roku, jaz przebudowano a na górze poprowadzono lokalną drogę do Sztumu (dziś DW 603). W latach 1912-15 wybudowano obok stopień wodny Biała Góra na nowym przekopie Nogatu i jednocześnie odcięto od Wisły stary przekop. W latach 30. XX wieku, od strony ujścia, przy wylocie lewego tunelu jazu, dobudowano niewielką śluzę dla małych statków.
Od lat siedemdziesiątych śluza jest nieużywana - to znaczy jej wrota są stale otwarte i można nią przepłynąć z Nogatu na Liwę. Ograniczeniem jest jedynie wysokość podniesienia stalowych wrót przeciwpowodziowych. Jeśli prześwit jest zbyt mały dla Waszej jednostki możecie poprosić o podniesienie w biurze śluzy. Pętla Żuławska zwróciła się do RZGW o stałe podniesienie wrót przeciwpowodziowych.
[Aktualizacja 2017: Wrota zostały podniesione]
Wielki Upust od strony Liwy - z lewej tunel do jazu, z prawej tunel do śluzy - fot. Piotr Salecki
Wielki Upust od strony Nogatu - z lewej śluza, z prawej jaz - fot. Piotr Salecki
Odpowiedzi
Dodaj nową odpowiedź